Conferentie “Rethinking Poverty #6: Zijn ‘doelmeisjes’* sekswerkers (SW)? »

* « Fillecible / Doelmeisjes: n.f. Een vrouw die heeft geaccepteerd dat seksuele gunsten, al dan niet vrijwillig, deel uitmaken (of zullen uitmaken) van haar leven als dakloze.. » (SDI, Thésaurus de l’immensité)

Spreker : Daan Bauwens, directeur van Utsopi (Union des Travailleur·euses du Sexe)

Argument

In de afgelopen 20 jaar is er veel activisme geweest rond het thema “prostitutie”, waarbij de herclassificatie als “sekswerk” werd gesteund en, als gevolg daarvan, de erkenning van rechten voor het specifieke werk van “sekswerkers”. Deze beweging, die stevig geworteld is in de ervaring van de betrokken gemeenschappen, benadrukt ten minste twee zeer belangrijke aspecten die net zo goed van toepassing zijn op SW’s als op andere realiteiten: ten eerste is het correct benoemen van dingen een fundamenteel onderdeel van de strijd; ten tweede is de erkenning van elke praktijk als een vorm van werk cruciaal voor de erkenning van alle rechten van de mensen die bij deze praktijken betrokken zijn.

Wat het eerste aspect betreft, stelt de terminologiegids NSWP[1] :

Waarom is taal belangrijk? Woorden zijn van vitaal belang omdat ze vorm geven aan de manier waarop mensen de wereld en de mensen om hen heen waarnemen en interpreteren. Door de woordenschat te veranderen die we gebruiken om over sekswerk te praten, kunnen we beginnen met het veranderen van het beeld dat de maatschappij heeft van sekswerkers en sekswerk zelf. [2]

Wat het tweede aspect betreft, geeft dezelfde gids een belangrijke definitie van sekswerk en sekswerkers:

Sekswerk verwijst naar het vrijwillig aanbieden van seksuele diensten tussen volwassenen, in vele vormen en variërend van land tot land en van gemeenschap tot gemeenschap. Sekswerk is een professionele activiteit waarmee miljoenen mensen over de hele wereld in hun levensonderhoud voorzien. Sekswerk kan min of meer “formeel” of georganiseerd zijn. Het omvat de uitwisseling van seksuele diensten voor geld, goederen of andere vormen van beloning, op regelmatige of incidentele basis. De term “prostitutie” wordt alleen gebruikt tussen aanhalingstekens of bij het citeren van wetteksten.

[…] Onder sekswerkers vallen vrouwelijke, mannelijke, trans- en genderdiverse volwassenen en jongeren (ouder dan 18) die regelmatig of af en toe geld of goederen ontvangen in ruil voor seksuele diensten. De term “prostituee” wordt vaak gebruikt door tegenstanders van sekswerk om te ontkennen dat sekswerkers zelf kunnen handelen, denken en beslissen, waardoor ze gereduceerd worden tot objecten van uitbuiting. [3]

Deze verschillende aspecten resoneren, op een voor de hand liggende manier, met de politieke motivaties van de Vakbond der giganten, en dit in verschillende opzichten.

Ten eerste, als de Vakbond der giganten (het SDI) een  thesaurus (thésaurus de l’immensité) heeft gemaakt, dan is dat omdat het zich bewust is van het belang van woorden:

Om meer mensen te winnen voor de zaak van de thuislozen, moeten we in staat zijn om hun werkelijkheid te beschrijven die onbekend is voor de escapisten. Wanneer de woorden ontbreken moeten we onszelf de woorden geven die we nodig hebben om dat te doen. Dit is het hoofddoel van de Thesaurus van het gigantisme (Thésaurus de l’immensité).

Daarmee wapenen de giganten zich ook om zich beter te kunnen verdedigen in de woordenstrijd, waar de neoliberale newspeech regeert, die de taal gladstrijkt, het aantal eufemismen vermenigvuldigt en nauwgezet, één voor één, de woorden die ooit tot het vocabulaire van links behoorden van hun sterke politieke lading ontdoet..[4]

Ten tweede is de realiteit van vrouwlijke giganten ook die van blootstelling aan de realiteit van “prostitutie”, hoewel dit weinig begrepen en rechtstreeks aangepakt worden. :

Het verband tussen het leven op straat en prostitutie is zowel een realiteit als een taboe in de sector. Aan de ene kant zorgt prostitutie ervoor dat mensen zich onzeker voelen en lopen ze een groter risico om hun huis te verliezen, terwijl het aan de andere kant een manier is om geld te verdienen of een goede nachtrust te krijgen als je als vrouw op straat leeft. Dit is des te meer het geval als het gaat om het vinden van geld om het product waaraan je verslaafd bent te betalen. Seks kan zelfs een onderhandelingstroef worden om een fix te krijgen, als het niet de hele groep is die de (vaak) enige vrouw in de bende gebruikt om voor het product te “betalen”… Stigmatisering en zelfstigmatisering komen in opeenvolgende lagen – “dakloos”, “prostituee”, “drugsverslaafde”, etc. – en hebben de neiging om vrouwen van de groep te vervreemden. – Het stigma en het zelfstigma dat aan de drug kleeft, komen in opeenvolgende lagen – “dakloos”, “prostituee”, “drugsverslaafde”, enz. – en hebben de neiging om vrouwen weg te jagen van hulp- en zorgdiensten, vooral moeders en zwangere vrouwen die (ex-)gebruiker zijn. [5]

Om deze realiteit beter te karakteriseren en zich taalkundig toe te eigenen, heeft de Vakbond (het SDI) een speciaal woord in haar thesaurus opgenomen: “fillecible” (vrij vertaald als ‘doelmeisje’), d.w.z. “Vrouw die het feit heeft geaccepteerd dat seksuele gunsten, al dan niet vrijwillig, deel uitmaken (of zullen uitmaken) van haar leven als thuisloze”.

De vraag die natuurlijk opkomt in deze zesde editie van Re-thinking Poverty is: zijn de ‘doelmeisjes’ sekswerkers? Kunnen we, wat in dit geval een van de vele overlevingsstrategieën lijkt te zijn die thuislozen gebruiken om hun gebrek aan huisvesting te compenseren, als werk en – specifieker – als sekswerk benoemen? Is seks in ruil voor een warme nachtrust, of voor een beetje veiligheid, of om seksueel geweld op straat te ontlopen echt sekswerk, dat geacht wordt “de uitwisseling van seksuele diensten voor geld, goederen of andere vormen van beloning, op regelmatige of incidentele basis” te omvatten? Moeten de betrokken giganten dan hun rechten opeisen, zich aansluiten bij die gemeenschappen en hun referentiekaders delen? Zo ja, wat zouden zij te winnen of te verliezen hebben?

[1] Global Network of Sex Work Projects.

[2] Zie de online gids “Let’s talk about sex work. A terminology statement and guide”, p.3. URL : https://d2h846bfxzrswn.cloudfront.net/images/terminology_guide_english_prf03.pdf (onze vertaling)

[3] Ibid., p.4-6.

[4] Zie hier : https://syndicatdesimmenses.be/le-thesaurus-de-limmensite/

[5] BLOGIE, E., « Femmes et sans-abri, la double peine », dans Santé conjuguée, n°101, décembre 2022. URL : https://www.maisonmedicale.org/femmes-et-sans-abri-la-double-peine/

Over het Bellonahuis :

La Bellone (het Bellonahuis) is een plek voor onderzoek en reflectie gewijd aan het creatieve proces, een instrument voor podiumkunstenaars en iedereen die geïnteresseerd is in het maken van toneelteksten. Het wil een platform zijn voor ontmoetingen en uitwisselingen, een plaats waar het onderzoeks- en reflectiewerk van artiesten betekenis heeft voor iedereen, een plaats die in staat is om op elk moment haar voorstellen aan de artistieke gemeenschap te heruitvinden om de meest gunstige omstandigheden te creëren om hun aanpak en reflecties aan het publiek voor te stellen, een plaats die zich verbindt met het werk van podiumkunstenaars uit de Franstalige gemeenschap van België en met een grote diversiteit aan artiesten, een ruimte die artistieke kennis beschouwt als sociale kennis, kostbaar en noodzakelijk.

La Bellone organiseerd conferenties en seminars, workshops, residenties en een breed scala aan ontmoetingen met kunstenaars, specialisten uit verschillende sectoren en denkers. Daarnaast biedt het documentatiecentrum van La Bellone onderzoekers en kunstenaars een uitgebreide database met persartikelen, tijdschriften en documenten over theater en podiumpraktijk.